Izuzetne hidrološke, hidrogeološke, geomorfološke i pejzažne vrijednosti su osnovno obilježje Spomenika prirode „Vrela Sane“. Кao posebno izdvojene prirodne vrijednosti Spomenika prirode „Vrela Sane“ su tri jaka karstna vrela rijeke Sane, zatim donji tok rijeke Кorane koji se ulijeva u rijeku Sanu u njenom izvorišnom dijelu, kao i hidrološki aktivna pećina Mračaj. Spoj izvorišnih krakova rijeke Sane, među koje se svrstava i rijeka Кorana, zajedno sa velikom geomorfološkom i hidrološkom energijom, uz pećinu Mračaj i iskonsku floru i vegetaciju, čini ovo prirodno dobro jedinstvenim.
U postupku proglašenja ovog zaštićenog područja utvrđena je kategorija III, Spomenik prirode. Spomenik prirode je manja, neizmjenjena ili djelimično izmijenjena prirodna prostorna cjelina, objekat ili pojava, fizički jasno izražen, prepoznatljiv i jedinstven, reprezentativnih geomofoloških, geoloških, hidrografskih, botaničkih i drugih obilježja, kao i ljudskim radom formirana botanička vrijednost od naučnog, estetskog, kulturnog ili obrazovnog značaja.
Odluku o proglašenju Spomenika prirode “Vrela Sane” donijela je Vlada Republike Srpske 30.9.2021. godine. Ovom odlukom je 320ha na području opština Mrkonjić Grad i Ribnik proglašeno zaštićenim područjem. Većim dijelom, Spomenik prirode “Vrela Sane” nalazi se u selu Donja Pecka koje pripada opštini Mrkonjić Grad.
Zaštita ovog područja je rezultat dugogodišnjeg rada nekoliko ekoloških organizacija i brojnih pojedinaca koji su prepoznali vrijednost ovog područja. Centar za životnu sredinu je pokrenuo inicijativu za zaštitu krajem januara 2019. godine, a Republički zavod za zaštitu kulturno – istorijskog i prirodnog nasljeđa je shodno članu 62. Zakona o zaštiti prirode izradio Studiju zaštite za proglašavanje Spomenika prirode.
Razlozi za donošenje ove odluke, imaju za cilj očuvanje prirode, kao i težnju da se upravljanje zaštićenim područjem bazira na uspostavljanju skladnih odnosa između potreba zaštite prirode i aktivnosti ljudi. To podrazumijeva uvažavanje potreba autohtonog stanovništva i lokalne zajednice, uključujući upotrebu resursa za opstanak u onoj mjeri u kojoj to neće izazvati negativan uticaj na primarne ciljeve upravljanja.
U toku 2020. godine kroz projekat “Zelena destinacija u gornjem toku rijeka Plive i Sane”, a koji podržava Evropska Unija i vlada Njemačke kroz program EU4Business, opština Mrkonjić Grad je investirala u čišćenje staze uz rijeku Koranu i izgradnju pješačkih mostova na Korani i Sani. Takođe, kroz projekat Via Dinarica, na samom izvorištu Sane izgrađen je turistički mobilijar sa elementima za edukaciju i zabavu posjetilaca. Organizacija Green Ways koja upravlja Centrom za posjetioce Pecka radi na promociji zaštićenog područja i razvoju cijelog sela. U budućnosti ovo područje će služiti za naučno-istraživački i obrazovni rad, škole u prirodi i dr.
Ostale priče
Create your journey